Publiczne Przedszkole im. Króla Maciusia Pierwszego w Poddębicach

DEKALOG

W PRACY, ZABAWIE, OPIECE I WYCHOWANIU DZIECKA Z AUTYZMEM!!!

       I.            Pamiętaj o tym, że:

• dzieci z autyzmem mają swoje mocne strony oraz różne talenty i umiejętności, które niekiedy są bardzo ciekawe i interesujące,
• szukanie i rozwijanie mocnych stron, talentów i zainteresowań u dzieci może sprawić, że z czasem ich autyzm nie będzie już taki ważny,
• sposób myślenia i funkcjonowania dzieci z autyzmem różni się od naszego i dlatego musisz dobierać odpowiednie metody pracy,
• ciągłe korygowanie zachowań dzieci z autyzmem, brak akceptacji z Twojej strony dla ich naturalnych reakcji, np. związanych z nadwrażliwością na hałas czy zapach oraz nierozumienie zasad na jakich zazwyczaj komunikują się ludzie powoduje, że wolą oni ograniczać z Tobą kontakt,
•  dopóki nie uznasz prawomocności myślenia i funkcjonowania dzieci z autyzmem – nie oczekuj, że zechcą one nawiązać z naszym światem oraz z Tobą jakikolwiek kontakt,
• rozpoznanie autyzmu powinno być wyłącznie drogowskazem, który mówi: to dziecko wymaga szczególnej wrażliwości i empatii w obserwowaniu jego potrzeb, delikatności i mądrości przy podejmowaniu wszelkich decyzji, związanych z jego rozwojem.

    II.            Zapewnij stałość i przewidywalność otoczenia poprzez:

• sporządzanie, najlepiej wizualnych planów dnia, planów zajęć na poziomie zrozumiałym dla dziecka,
• pomoc w orientacji w przestrzeni np.: oznaczenia pomieszczeń w sposób zrozumiały dla dzieci, sporządzanie planu przedszkola,
• uprzedzanie o zmianach np.: uroczystościach, wycieczkach, spacerach, teatrzykach, koncertach itp.
• określanie czasu trwania aktywności, np.  poprzez określanie ilości zadań, ćwiczeń, albo poprzez umówiony sygnał dźwiękowy, powitanki, pożegnanie, zakończenie zajęć,
• przygotowanie dodatkowych ćwiczeń lub innych zadań w sytuacji, gdy dziecko skończy pracę wcześniej niż jego rówieśnicy.

 III.            Zadbaj o „komfort sensoryczny” dziecka z autyzmem w zależności od jego problemów poprzez:

• dekoracje oszczędne, aby nie doprowadzić do przebodźcowania dziecka - 80 % zachowań trudnych spowodowanych jest nadmiarem bodźców wzrokowych, słuchowych,
• odpowiednie miejsce w sali ( z daleka od okna, z daleka od kolorowych dekoracji ściennych, w pierwszym rzędzie, tak by jak najłatwiej było mu skoncentrować uwagę na nauczycielu),
• wydzielenie miejsca, w którym dziecko z autyzmem mogłoby się zrelaksować i wyciszyć, jeśli zaistniałaby taka potrzeba,
• zorganizuj tak zwane „miękkie pudełko”, którego zawartością mogą być różnego rodzaju piłki, gniotki, wałki, przedmioty o różnych fakturach i kształtach – pozwoli to na wyciszenie emocji dziecka i relaks.

 IV.            Przekazuj informacje w sposób wizualny poprzez:

• plany w postaci zrozumiałej dla danego dziecka (np.: konkretne przedmioty oznaczające dane aktywności, zdjęcia, obrazki, piktogramy, etykiety z napisami),
• przygotowywanie zdjęć, ilustracji, doświadczeń, które by jak najpełniej ilustrowały i porządkowały informacje zawarte w opowiadaniach, wierszach czytanych przez nauczycielki,
• wspieranie poleceń ustnych sposobami wizualnymi, gestami, w zależności od poziomu rozumienia dziecka.

    V.            Kontroluj sposób mówienia do dziecka poprzez:

• zwracaj uwagę, czy polecenie kierowane do całej grupy zostało odebrane i zrozumiane przez dziecko z autyzmem i jeśli to potrzebne skieruj je również indywidualnie do niego,
• przekazuj tylko najistotniejsze informacje – „nie zalewaj mową”,
• rób przerwy między zadaniami, tak by dziecko miało czas na przetworzenie informacji; po zadaniu pytania, czy po poleceniu daj czasu dziecku na zareagowanie,
•  unikaj sarkazmu i aluzji, wyjaśniaj metafory,
• formułuj polecenia wprost (unikaj pytania dziecka o zgodę, gdy tak naprawdę musi wykonać zadanie, czy polecenie),
• zadawaj pytania „zamknięte” i z podanymi możliwościami wyboru, np.: zamiast: „Co chcesz teraz robić?” to: „Chcesz teraz czytać czy pisać?”,
• uważaj na głośność mówienia, zwłaszcza przy dzieciach z nadwrażliwością słuchową.

 VI.            Wspieraj dziecko w samodzielnej pracy poprzez:

•  przedstawiaj zadania w sposób jak najbardziej jasny dla dziecka,
• dziel zadania złożone na mniejsze etapy,
• czasem warto zmniejszyć trudność zadania lub je skrócić,
• opisz dziecku zadanie np. poprzez sporządzenie planu lub zrobienie go razem z nim,
• jasno określaj, kiedy jest koniec zadania,
• pomoc dostosuj do trudności zadania, nie należy wyręczać dziecka.

 VII.            Wzmacniaj motywację dziecka poprzez:

• wykorzystuj zainteresowania dziecka i ulubione formy pracy w zdobywaniu nowych kompetencji ( np.: fascynacji samochodami do uczenia pojęć „mniejszy”, „większy”, itp.),
• opracuj system wzmocnień, nagród zwłaszcza przy zadaniach trudniejszych lub mało interesujących dla dziecka.

 VIII.            Wzmacniaj w dziecku poczucie własnej wartości poprzez:

• stwarzaj sytuacje, w których dziecko będzie miało poczucie sukcesu,
• zawsze chwal za wysiłek włożony w pracę,
• wykorzystuj szczególne umiejętności i zainteresowania dziecka do podniesienia jego statusu w grupie rówieśniczej.

 IX.            Współpracuj ze specjalistami pracującymi z dzieckiem w placówce i poza placówką. Pozwala to na:

• generalizację wiedzy i umiejętności ćwiczonych podczas zajęć logopedycznych, rewalidacyjnych, korekcyjno-kompensacyjnych i innych zajęć terapeutycznych, np. umiejętności komunikacyjnych (proszenie o pomoc, nawiązanie kontaktu z kolegą),
• możliwość zastosowania wiedzy na temat zasad i norm społecznych w konkretnych sytuacjach.

    X.            Współpracuj z rodzicami dziecka. Pozwala to na:

• lepsze poznanie i zrozumienie dziecka,
•  wymianę doświadczeń w pracy z dzieckiem,
• kontynuację i utrwalanie wiedzy, kompetencji w domu rodzinnym,

W opracowaniu korzystano z :

Książki  E. Pisula (2016)  „Autyzm przyczyny symptomy terapia” wyd. Harmonia,

Książki E. Notbohm (2017)  „Dziesięć rzeczy, o których chciałoby ci powiedzieć dziecko z autyzmem”,

Książki J. Ławickiej „Nie jestem kosmitą. Mam zespół Aspergera”,

Materiałów  ze szkoleń prowadzonych przez Fundację SYNAPSIS.

Opracowanie: Iwona Michalak

-